Original Heidelberg Drukwerk

Paul van Capelleveen schreef een week geleden over een drukpers als rekwisiet in een toneelstuk anno 1905. Er stond evenwel geen echte drukpers op de planken: vanwege het enorme gewicht van lood en oud ijzer werd een voor deze gelegenheid gefabriceerd model gebruikt. Niet van echt te onderscheiden: na afloop van het toneelstuk ontvingen de revuebezoekers zelfs de krant die tijdens het toneelstuk was gedrukt.

In 1982 maakte saxofonist Rob Hauser furore met Original Heidelberg, een muziekstuk voor vijf saxofoons, twee gitaren, slagwerk en een drukpers. Rob Hauser, die met zijn broer Dick een opleiding had gevolgd aan de Grafische School, schreef deze ‘visuele muziek compositie’ in opdracht van het Shaffy Theater, sinds 1968 gevestigd in Felix Meritis. Daar werd het stuk van 29 juni tot en met 3 juli 1982 een keer of zeven opgevoerd. Vanwege de grote belangstelling waren er op de laatste speeldagen twee extra uitvoeringen, die om middernacht aanvingen.

De drukpers was een originele Heidelberg Degel Automaat van omstreeks 1914. In Hausers stuk is de drukpers geen rekwisiet, maar een instrument.

Volgens De Telegraaf (2 juli 1982) stond de Heidelberg ‘als een automatische dirigent’ voor de muzikanten, ‘zonder mededogen verschillende ritmes’ aangevend. De recensenten voelden zich alle aangetrokken tot het papier verslindende monster.

Het automatische in- en uitlegsysteem met een ronddraaiend zuignappenstelsel – karakteristiek voor dit ontwerp – werkte als focuspunt van de hele installatie.

schreef een criticus in het Nieuwsblad van het Noorden (25 oktober 1982), nadat hij de rondreizende voorstelling in De Kleine Zaal van De Oosterpoort had bijgewoond.

Drukker van dienst bij de eerste reeks uitvoeringen in Amsterdam was Ewald Spieker. Hij drukte het nieuws van de dag, gebruikmakend van de originele drukplaten van de voorpagina’s en sportpagina’s van Het Parool en de Volkskrant. De bedoeling was om ook besprekingen van de voorstelling te drukken, maar die verschenen helaas niet in deze dagbladen.

In Amsterdam leidde de voorstelling tot een uitgave: de map Original Heidelberg Drukwerk (1982) met acht in diverse kleuren gedrukte nieuwspagina’s, een pagina toelichting en een pagina credits. Tijdens de voorstelling legde Spieker de bladen, vers van de pers, op een tafeltje: een uitnodiging voor het publiek om er van elk een af te nemen.

De oplage van Spiekers individueel te vullen map was beraamd op driehonderd exemplaren. Hoeveel bezoekers van de voorstelling hebben toen de moeite genomen om alle bladen te verzamelen? Deze map is intussen zeldzaam geworden. Aan het eind van het stuk zullen de meeste bezoekers van het Shaffy Theater hebben gedacht: oud nieuws. Ruim dertig jaar later krijgt de kleurrijke map, losgezongen van de actualiteit, eeuwigheidswaarde.